युक्रेन युद्धादरम्यानचा पहिला भारत दौरा; रशियाच्या परराष्ट्रमंत्र्यांची माहिती
वृत्तसंस्था/मॉस्को
रशिया-युक्रेन युद्धाच्या पार्श्वभूमीवर रशियाचे राष्ट्राध्यक्ष व्लादिमीर पुतीन लवकरच भारत दौऱ्यावर येणार आहेत. रशियाचे परराष्ट्रमंत्री सर्गेई लावरोव्ह यांनी गुरुवारी त्यांच्या दौऱ्यासंबंधीची घोषणा केली. तथापि, त्यांनी नेमकी तारीख सांगितलेली नाही. रशियाचे राष्ट्राध्यक्ष व्लादिमीर पुतीन यांनी भारतीय सरकारच्या प्रमुखांना भेटण्याचे निमंत्रण स्वीकारले आहे. रशियाच्या राष्ट्रप्रमुखांच्या भारत प्रजासत्ताक भेटीची तयारी सध्या सुरू आहे, असे लावरोव्ह म्हणाले.
युक्रेनसोबत सुरू असलेल्या युद्धादरम्यान रशियन राष्ट्राध्यक्ष पुतीन पहिल्यांदाच भारत दौऱ्यावर येणार आहेत. रशियाचे परराष्ट्रमंत्री सर्गेई लावरोव्ह यांनी बुधवारी व्हिडिओ कॉन्फरन्सद्वारे पुतीन यांच्या भारत भेटीची घोषणा केली. भारत सध्या रशियन राष्ट्राध्यक्षांच्या भेटीची व्यवस्था करत आहे. ही परिषद रशियातील भारतीय दूतावास आणि रशियन आंतरराष्ट्रीय व्यवहार परिषद यांनी संयुक्तपणे आयोजित केली आहे. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या निमंत्रणावरून पुतीन भारत दौऱ्यावर येणार असल्याचे रशियाच्या परराष्ट्रमंत्र्यांनी सांगितले.
रशिया भारतासारख्या प्रमुख जागतिक शक्तींशी द्विपक्षीय संबंध मजबूत करण्याचा प्रयत्न करत आहे. रशिया आणि भारत या दोन्ही देशांमध्ये विशेषाधिकारप्राप्त धोरणात्मक भागीदारी आहे. गेल्यावर्षी तिसऱ्यांदा पुन्हा निवडून आल्यानंतर पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी आपला पहिला परदेश दौरा रशियाला केला होता. त्यानंतर आता आपली वेळ आहे, असे रशियाने म्हटले आहे.
मजबूत द्विपक्षीय भागीदारी
भारत आणि रशियामध्ये दशकांपासून मजबूत धोरणात्मक भागीदारी असून दोन्ही देशांमधील संबंध विश्वासाच्या पायावर बांधलेले आहेत. रशिया नेहमीच भारताचा एक महत्त्वपूर्ण भागीदार राहिला आहे. रशियाने अनेक प्रसंगी भारताला प्रचंड मदत केली आहे. 1971 च्या युद्धादरम्यान जेव्हा अमेरिकेने पाकिस्तानला मदत करण्यासाठी बंगालच्या उपसागरात आपले विमानवाहू जहाज पाठवले तेव्हा रशियानेही भारताच्या मदतीसाठी आपले विमानवाहू जहाज पाठवले. रशियाने त्यावेळी भारताला मदत केली नसती तर अमेरिकेने युद्धावर वाईट परिणाम केला असता, असे मानले जाते. युक्रेन युद्धादरम्यान रशियाने केलेल्या या उपकाराची परतफेड भारताने केली आहे. पाश्चात्य देशांच्या तीव्र आक्षेपांना न जुमानता भारत रशियाकडून तेल खरेदी करत आहे. सध्या भारत आपले बहुतेक कच्चे तेल रशियाकडून खरेदी करतो.
भारत आणि रशियामधील भागीदारी संरक्षण क्षेत्रापासून उत्पादन क्षेत्र, अवकाश क्षेत्र आणि ऊर्जा क्षेत्रापर्यंत विस्तारलेली आहे. भारत आणि रशियामध्ये अणु भागीदारी देखील आहे. शिवाय, दोन्ही देश बहुध्रुवीय जागतिक व्यवस्थेचे समर्थन करतात. दोन्ही देश संयुक्त राष्ट्रांच्या व्यासपीठावरही एकमेकांना पाठिंबा देतात. संयुक्त राष्ट्र सुरक्षा परिषदेत भारताच्या स्थायी सदस्यत्वाला रशियाने नेहमीच पाठिंबा दिला आहे. दोन्ही देशांनी द्विपक्षीय संबंध मजबूत करण्यावर आणि परस्पर आव्हानांना तोंड देण्यावर लक्ष केंद्रित केले आहे.
